تروئیکای شرق علیه ناتو

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ پس از محو اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ میلادی از جغرافیای سیاسی جهان و از میان رفتن «پیمان ورشو» که شامل کشورهای عضو بلوک شرق بود، «پیمان آتلانتیک شمالی» (ناتو) به رهبری آمریکا خود را قدرت برتر خواند و چشم‌اندازی برای توسعه و تجهیز خود مدون کرد. جورج بوش پدر، رئیس جمهور اسبق آمریکا در آن مقطع سوت پایان جهان دو قطبی و ورود به برهه تک‌قطبی را زد و سپس  ساز و کار افزایش اعضای ناتو شکل گرفت.

در سال‌های اخیر ناتو‌ از 12 به 30 کشور افزایش یافت و با وجود تغییرات اساسی که شرق در رویکرد خود با غرب داد و حامیان نگاه کمونیستی و سوسیالیستی نیز از تبلیغ جهانی دست کشیدند، غرب همچنان در فکر توسعه سرزمینی و نفوذ در شرق است. نکته ای وجود دارد و آن، اینکه رویکردشان مخفی نماند و عمومی اعلام شد.

در نشست ناتو در چهاردهم ژوئن 2021 سندی با عنوان «ناتو ۲۰۳۰؛ همگرایی برای دوران جدید» از سوی رهبران این پیمان بررسی شد و ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو خطوط راهبردی هشت گانه آن را مشخص کرد. این سند در واقع نشان داد خط‌مشی جدیدی در تاریخ ائتلاف تعیین ‌شده است. در بند پنجم سند تصریح ‌شده بود، ناتو با هدف افزایش فعالیت خود برای حفظ نظم جهانی، مشارکت خود را با ژاپن، نیوزیلند، کره جنوبی و استرالیا تقویت خواهد کرد. به همین دلیل از سه‌شنبه گذشته این فرایند به طور رسمی کلید خورد و نشست ناتو در مادرید با حضور این کشورها برگزار شد.

تردیدی نیست اهداف ناتو چیزی فراتر از نزدیک شدن به حوزه نفوذ روسیه تعریف‌ شده است و اقدامات ایذایی در محیط پیرامونی چین در آسیا – اقیانوسیه یکی از این موارد به شمار می‌رود. به‌عنوان نمونه، لیز تراس، وزیر امور خارجه انگلیس که پیش‌تر خواستار ارسال سلاح به تایوان برای مقابله احتمالی با چین شده بود، در نشست اخیر ناتو بار دیگر درباره ارتش قوی و اقتصاد چین هشدار داد و با بیان اینکه ممکن است در فضای تحلیلی پکن، حمله به تایوان طراحی‌شده باشد، زمینه را برای لشکرکشی غرب به آسیای شرقی و حوزه آسیا – اقیانوسیه فراهم کرد.

اهداف ناتو چیزی فراتر از نزدیک شدن به حوزه نفوذ روسیه تعریف‌ شده است و اقدامات ایذایی در محیط پیرامونی چین در آسیا – اقیانوسیه یکی از این موارد به شمار می‌رود

علاوه بر این، ناتو در ابتدا برای حفظ امنیت مرزهای اروپا تأسیس شد و کارکرد این نهاد در زمینه امنیتی تعریف‌شده بود، اما تصمیم برای ورود به منطقه آسیا و محیط پیرامونی آن، کشورهای غیرهمسو را در معرض چالش‌ها و خطرات جدید از منظر نظامی و غیرنظامی قرار خواهد داد.

در غرب آسیا نیز عضویت ترکیه در ناتو یکی از ریشه‌های ناامنی بوده است؛ ترکیه متحد رژیم صهیونیستی در منطقه به شمار می رود و دو طرف در ماه‌های اخیر اظهاراتی در زمینه ‌ترمیم و گسترش روابطشان بیان کرده‌اند که دود آن در نهایت به چشم کشورهای منطقه می‌رود؛ کما اینکه با تبلیغات سیاسی و رسانه ای گسترده درصدد برآمدند از نمد «ایران هراسی»، کلاهی برای خود ببافند.

علاوه بر این، وزیران امور خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا که سران آن‌ها از اعضای ناتو نیز به شمار می‌روند، حدود دو هفته قبل پس از تصویب سند مشارکت راهبردی با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس، ادعاهایی را علیه کشورمان مطرح کردند. این رویکرد حاکی از آن است که طرح «ناتوی غرب آسیا» پیشنهاد‌شده از سوی شاه اردن، موضوعی است که اروپا به دنبال آن است و چه‌بسا جرقه تأسیس آن نیز در اتاق‌های فکر قاره سبز و کاخ سفید زده‌شده باشد.

توسعه‌طلبی ناتو زیرساخت آتش‌افروزی غرب علیه دیگر کشورهاست؛ واقعیتی که رهبر حکیم انقلاب اسلامی در دیدار با توکایف، رئیس‌جمهور قزاقستان بر آن تأکید کردند و فرمودند: در قضیه اوکراین مشکل اصلی این است که غربی‌ها درصدد توسعه ناتو هستند و هر جا بتوانند برای گسترش نفوذ خود تأمل نخواهند کرد. آمریکایی‌ها و غربی‌ها همواره درصدد گسترش دایره نفوذ خود در مناطق مختلف ازجمله در شرق و غرب آسیا و ضربه زدن به استقلال و اقتدار کشورها هستند.

علاوه بر این، آمریکا به‌عنوان پدرخوانده ناتو ناچار به خروج از افغانستان شد و مفتضحانه از این کشور گریخت. واشنگتن برای لاپوشانی شکست در افغانستان، از طرح چالش‌برانگیز عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا حمایت کرد و این در حالی است که روسیه به دلیل احساس خطر از ناحیه مجاورت و نزدیک شدن بلوک غرب به مرزهایش، به اوکراین حمله کرد. همسایه غربی روسیه نیز در این حمله متحمل خسارتهای فراوانی شد و ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین بارها از حمایت نکردن غرب از کی یف گلایه کرده است.

این یعنی آمریکا به دنبال توسعه دایره نفوذ ناتو به شرق حتی به قیمت ذبح اوکراین است. رسانه‌های غربی نیز کاخ سفید را در این مسیر همراهی کردند و با سیاه نمایی و تبلیغ روس‌هراسی، به کشورهای اروپایی ازجمله فنلاند و سوئد انگیزه افزایش توان تسلیحاتی دادند که خبر خوشی برای شرکت‌های تسلیحاتی بود.

طرح «ناتوی غرب آسیا» پیشنهاد‌شده از سوی شاه اردن، موضوعی است که اروپا به دنبال آن است و چه‌بسا جرقه تأسیس آن نیز در اتاق‌های فکر قاره سبز و کاخ سفید زده‌شده باشد

با وجود این، اروپا و آمریکا برای یارگیری منتظر پایان جنگ اوکراین نمانده‌اند و همزمان با کاسبی جنگ در اروپای شرقی، به سراغ چین رفتند و در تلاش برای اخلال در امنیت شرق آسیا هستند. به عبارت گویاتر، تحولات جنگ اوکراین نشان داد ناتو در تغییر پارادایم خود جدی است و برای افزایش شمار اعضایش می‌کوشد تا ثابت کند از غرب تا شرق، همه‌جا حضور نافذ و تعیین‌کننده دارد.

در این میان مثلث ایران، چین و روسیه که می‌توان آن را «تروئیکای ضد غربی» نامگذاری کرد، از ظرفیت مهندسی ائتلاف‌های موازی برای مقابله با تهدیدهای ناتو برخوردار است و می‌تواند با مشارکت دیگر بازیگران مستقل همچون ونزوئلا، گام‌های مؤثری برای خنثی‌سازی تهدیدهای ناتو و حفظ امنیت بلندمدت منطقه بردارد.